24 lutego w biurze Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu zostały podpisane zarządzenia w sprawie utworzenia czterech nowych rezerwatów przyrody w woj. świętokrzyskim: „Góra Wierzejska”, „Podwale”, „Piskorzeniec Wschodni” oraz „Zapadnie Doły” o łącznej pow. 494 ha. Rezerwaty zostały utworzone w ramach inicjatywy „100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych”.

W związku z przypadającym w 2024 roku 100-leciem istnienia Lasów Państwowych, w całym kraju została ogłoszona inicjatywa „100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych”, której celem było wskazanie na terenie poszczególnych nadleśnictw najcenniejszych fragmentów ekosystemów oraz ich zgłoszenie do objęcia ochroną poprzez ustanowienie nowych rezerwatów przyrody.

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Radomiu wytypowała w ramach inicjatywy 12 obszarów wyróżniających się pod względem różnorodności biologicznej oraz innych cech środowiska przyrodniczego na łącznej powierzchni około 1000 hektarów (w tym 7 w woj. świętokrzyskim i 5 w woj. mazowieckim). Nowe rezerwaty znacząco zwiększą powierzchnię objętą tą formą ochrony przyrody na terenie RDLP w Radomiu (dotychczas były to 84 rezerwaty o łącznej pow. 5559 ha).

Jako pierwsze z puli projektowanych rezerwatów zostały ustanowione cztery nowe obiekty na terenie województwa świętokrzyskiego. Są to: rezerwat „Góra Wierzejska” w Nadleśnictwie Kielce, rezerwat „Podwale” w Nadleśnictwie Staszów, rezerwat „Piskorzeniec Wschodni” w Nadleśnictwie Radoszyce oraz rezerwat „Zapadnie Doły” w Nadleśnictwie Starachowice.

Zarządzenia w sprawie utworzenia nowych rezerwatów podpisała Iwona Kędzierska-Gębska, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Kielcach.

– Jesteśmy dumni z tego, że na nasz wniosek – leśników z RDLP w Radomiu w dniu dzisiejszym zostaną powołane cztery nowe rezerwaty przyrody o łącznej pow. blisko 500 ha. To w sposób znaczny zwiększa pow. obszarów chronionych w naszej dyrekcji, w woj. świętokrzyskim. – powiedział Roman Wróblewski, zastępca dyrektora RDLP w Radomiu podczas uroczystości podpisania zarządzeń.

– Chciałbym  podziękować za tę inicjatywę Lasów Państwowych w imieniu służb ochrony przyrody. „100 rezerwatów na 100-lecie LP” – nie było do tej pory takiej akcji, aby w tak krótkim czasie podjąć działania tak sprzyjające ochronie przyrody na terenie lasów. W tej chwili ustanawiamy cztery rezerwaty, będą jeszcze trzy spośród zgłoszonych przez LP. Są to bardzo cenne fragmenty leśnej przyrody. – powiedział Lech Buchholz, Regionalny Konserwator Przyrody w Kielcach.

– Działania związane z utworzeniem nowych rezerwatów przyrody były wielostronne, wymagały wielu kontaktów, uzgodnień i konsultacji. Uczestniczyli w tym leśnicy z biura RDLP i nadleśnictw, RDOŚ, ale też inspiracją dla powołania tych rezerwatów były pomysły, idee zgłaszane przez organizacje przyrodnicze, w tym takie jak Stowarzyszenie MOST (rez. Góra Wierzejska, rez. Podwale) czy Mazowiecko-Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne (rez. Piskorzeniec Wschodni). – powiedział Jacek Koba, kierownik Zespołu ds. ochrony przyrody RDLP w Radomiu.

Rezerwat przyrody „Góra Wierzejska” położony jest w leśnictwie Dąbrowa, w Nadleśnictwie Kielce i obejmuje swymi granicami obszar ponad 204 hektarów. Celem ochrony jest zachowanie ekosystemów leśnych o wysokim stopniu naturalności. Szczególnie cennym elementem przyrody rezerwatu jest wyżynny jodłowy bór mieszany Abietetum polonicum, zespół roślinny uważany za endemiczny dla Polski. Rezerwat obejmuje otoczenie wzniesienia o nazwie Góra Wierzejska, która osiąga wysokość 375 m n.p.m. Oprócz zbiorowiska boru jodłowego, lokalnie występują tutaj niewielkie torfowiska porośnięte ciekawą roślinnością związaną z takimi siedliskami. Między innymi można tutaj spotkać rosiczkę okrągłolistną Drosera rotundifolia. Na obszarze rezerwatu stwierdzono także występowanie rzadkich przedstawicieli fauny, jak: zgniotek cynobrowy Cucujus cinnaberinus, traszka górska Mesotriton alpestris, włochatka Aegolius funerus czy popielica Glis glis.

Rezerwat przyrody Podwale znajduje się w leśnictwie Smerdyna, w Nadleśnictwie Staszów. Powierzchnia tego obiektu wynosi ponad 58 hektarów. Rezerwat będzie chronił zarówno ekosystem leśny, jak również fragmenty przyrody nieożywionej w postaci wychodni skał wapiennych. Szatę roślinną tworzy przede wszystkim zespół grądu subkontynentalnego Tilio-Carpinetum, w którym występują rzadkie i chronione gatunki roślin, jak: lilia złotogłów Lilium martagon, storczyk podkolan biały Platanthera bifolia czy wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum. Charakterystycznym elementem nowego rezerwatu jest, znajdująca się tutaj, jedyna w regionie, grupa skałkowa zbudowana z utworów węglanowo-krzemionkowych.

Zajmujący powierzchnię ponad 112 hektarów rezerwat przyrody „Piskorzeniec Wschodni” znajduje się w leśnictwie Ruda Pilczycka, w Nadleśnictwie Radoszyce. Jest to obszar niezwykle zróżnicowany pod względem siedliskowo-wilgotnościowym. Celem ochrony w nowo utworzonym rezerwacie będzie zachowanie oraz odtworzenie ekosystemów leśnych, w tym szaty roślinnej i fauny, związanych z siedliskami świeżymi, wilgotnymi, łęgowymi i bagiennymi. Na terenie rezerwatu występuje znaczna powierzchnia siedlisk hydrogenicznych na podłożu madowo-torfiastym. Drzewostany budują głównie olsza czarna, brzoza brodawkowata, dąb szypułkowy i sosna zwyczajna. Na terenie rezerwatu spotykane są także drzewostany jodłowe. Dominującym zbiorowiskiem roślinnym jest zespół olsu porzeczkowego Ribeso nigri-Alnetum. Występują tutaj rzadkie gatunki roślin związanych z siedliskami bagiennymi, takie jak: czermień błotna Calla palustris czy kozłek bzowy Valeriana sambucifolia. Rezerwat Piskorzeniec Wschodni graniczy bezpośrednio z istniejącym na terenie Nadleśnictwa Przedbórz (RDLP w Łodzi), rezerwatem Piskorzeniec z którym tworzy integralną całość w zakresie ciągłości ekosystemów.

Położony w leśnictwie Klepacze, Nadleśnictwa Starachowice, rezerwat przyrody Zapadnie Doły, obejmuje swymi granicami powierzchnię ponad 120 hektarów. Rezerwat leży w głębi dużego kompleksu leśnego Puszczy Iłżeckiej. Wzięcie pod ochronę tego terenu wiąże się, głównie z występującymi tutaj formami krasowymi, tak zwanego krasu zakrytego, czyli skał wapiennych leżących pod kilkumetrową pokrywą osadów piaszczystych. Zachodzące w głębi zjawiska krasowe są widoczne w postaci zapadlisk, lejów i lokalnych nierówności terenu, które od dawna były określane mianem Zapadnich Dołów. Na terenie objętym ochroną rezerwatową występują zespoły leśne wyżynnego jodłowego boru mieszanego Abietetum polonicum, grądu subkontynentalnego Tilio-Carpinetum oraz kontynentalnego boru mieszanego Querco roboris-Pinetum, podzespołu z jodłą. Zespoły roślinne są zbudowane przez charakterystyczne dla nich gatunki roślin, wśród których spotykane są gatunki rzadkie oraz chronione.

Powołanie tych chronionych obiektów jest owocem współpracy pomiędzy RDLP w Radomiu i Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Kielcach oraz organizacjami przyrodniczymi. Na szczęśliwy finał prac oczekuje jeszcze osiem projektów rezerwatów przyrody zgłoszonych przez RDLP w Radomiu w ramach akcji „100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych”.

Są to jeszcze w woj. świętokrzyskim:

• „Góra Skarbowa” w Nadleśnictwie Skarżysko,
• „Papiernia” w Nadleśnictwie Barycz,
• „Uroczyska Tumlińskie” w Nadleśnictwie Zagnańsk.

Są to w woj. mazowieckim:

• „Grądy” w Nadleśnictwie Kozienice,
• „Guść” (powiększenie rezerwatu) w Nadleśnictwie Kozienice,
• „Szabasówka” w Nadleśnictwie Radom,
• „Czerwony Most” w Nadleśnictwie Przysucha,
• „Torfowisko Lipowe Pole” w Nadleśnictwie Skarżysko.