28 grudnia podczas konferencji „Leśni Niezłomni na 100-lecie Lasów Państwowych” podsumowano realizowany przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Radomiu w 2023 roku projekt dotyczący publikacji oraz wystawy poświęconej pamięci leśników – ofiar reżimu komunistycznego, bohaterów II Konspiracji pn.: „Leśni Niezłomni. Opowieść o walce, ofierze i pamięci”.

Konferencja odbyła się w Leśnym Ośrodku Edukacyjnym w Jedlni-Letnisku i została zorganizowana przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Radomiu oraz Nadleśnictwo Radom.

Przed uroczystością przedstawiciele organizatorów i uczestników złożyli kwiaty pod obeliskiem poświęconym leśnikom zamordowanym w Zbrodni Katyńskiej znajdującym się na terenie ośrodka.

Konferencja zorganizowana została przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Radomiu oraz Nadleśnictwo Radom. Wzięli w niej udział przedstawiciele środowisk kombatanckich i patriotycznych, instytucji i organizacji ochrony środowiska, ochrony przyrody oraz leśnictwa, a także nauki i szkolnictwa oraz leśnicy.

Podczas uroczystości Jerzy Krzysztof Kaczkowski, prezes ŚZŻAK Okręg Radom wręczył odznaczenia i medale Armii Krajowej. Odznaczenie pamiątkowe „Wierni Akowskiej Przysiędze” otrzymał Andrzej Matysiak, dyrektor RDLP w Radomiu, a medalem okolicznościowym 80-lecia przemianowania Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową odznaczeni zostali: Robert Bździkot i Grzegorz Krakowiak z Nadleśnictwa Zwoleń, Robert Senderowski, Maciej Kwiatkowski i Marcin Dunin z Nadleśnictwa Radom oraz Sylwester Gut z Nadleśnictwa Marcule.

We wstępie do konferencji głos zabrał dr inż. Andrzej Matysiak, dyrektor RDLP w Radomiu. –Gdy po II wojnie światowej Polska znalazła się pod okupacją sowiecką, starano się wymazać z pamięci zwycięską wojnę z sowietami w 1920 roku, mówiąc o II wojnie światowej historię skoncentrowano na okupacji niemieckiej, niemieckich obozach koncentracyjnych, pomijano napaść Rosji sowieckiej na Polskę, okupację sowiecką, łagry i zsyłki, zmniejszano rolę w wojnie armii gen. Władysława Andersa, rolę w walce partyzanckiej Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych, na rzecz gwardii i armii ludowej. Podawano nieprawdziwe informacje o Powstaniu Warszawskim. Po zakończeniu II wojny światowej represjom poddano żołnierzy Armii Krajowej Narodowych Sił Zbrojnych, część z nich zamordowano w więzieniach ubeckich. Szczególnych zbrodni dopuszczano się na tych, którzy po wojnie nie złożyli broni, nazwano ich bandytami, zabijano ich ukryciu, ciała zamordowanych chowano po lasach w miejscach nieznanych, latami więziono z wyrokami śmierci. Nazywamy ich Żołnierzami Wyklętymi czy Niezłomnymi. Przez komunistów mieli zostać wymazani z pamięci polskiego społeczeństwa. Niestety obecnie po ponad 30 latach po odzyskaniu prawdziwej niepodległości żaden ze sprawców więzienia i mordów na Żołnierzach Niezłomnych nie poniósł kary, w podręcznikach historii szkół podstawowych i średnich próżno szukać pełnej informacji o Żołnierzach Wyklętych, dużą rolę w odzyskiwaniu prawdziwej historii i bohaterstwie tych żołnierzy odgrywa Instytut Pamięci Narodowej oraz stowarzyszenia i organizacje patriotyczne, za co należą się wyrazy uznania. Dlatego szczególnie teraz dla naszego pokolenia leśników ważne jest przywracanie i pielęgnowanie pamięci o Żołnierzach Niezłomnych – Wyklętych, czego pierwszą odsłoną jest dzisiejsza konferencja, publikacja i wystawa – powiedział.

W części referatowej jako pierwszy wystąpił dr Krzysztof Busse z Delegatury w Radomiu, Oddziału w Lublinie, Instytutu Pamięci Narodowej. Omówił temat „Żołnierze Wyklęci – tło historyczne”. Piotr Kacprzak, zastępca dyrektora ds. gospodarki leśnej RDLP w Radomiu omówił temat „Leśni Niezłomni”, a Marek Szary, zastępca dyrektora ds. ekonomicznych RDLP w Radomiu omówił upamiętnienie Żołnierzy Wyklętych na terenie RDLP w Radomiu. Podczas dyskusji głos zabrali Andrzej Melak, przewodniczący Komitetu Katyńskiego, Jan Chryzostom Czachowski, emerytowany nadleśniczy Nadleśnictwa Dobieszyn, Jerzy Chrzanowski, społeczny opiekun miejsc pamięci narodowej, a także – w imieniu młodego pokolenia leśników Adrian Bąk z RDLP w Radomiu.

Następnie odbyło się symboliczne otwarcie wystawy i promocja publikacji „Leśni Niezłomni. Opowieść o walce, ofierze i pamięci”.

Koncepcja projektu zakładała udział jako przewodników opowieści o Leśnych Niezłomnych narratorów: Marka Szarego, zastępcę dyrektora ds. ekonomicznych RDLP w Radomiu, Piotra Kacprzaka, zastępcę dyrektora ds. gospodarki leśnej RDLP w Radomiu, Mariusza Wertkę, zastępcę dyrektora ds. rozwoju RDLP w Radomiu, Julię Nicer z Nadleśnictwa Dobieszyn, Klaudię Mizerę z Nadleśnictwa Ostrowiec Świętokrzyski, Artura Milanowskiego z Nadleśnictwa Suchedniów, Adriana Bąka z RDLP w Radomiu. Narratorzy Julia Nicer, Klaudia Mizera i Mariusz Wertka podsumowali pracę nad projektem i złożyli podziękowania za możliwość udziału w tym przedsięwzięciu.

Wykonawcą pierwszego etapu – opracowania wystawy i publikacji była Fundacja Instytut Łukasiewicza z Krakowa. Nad projektem pod koordynacją Macieja Zdziarskiego pracowali: Aleksandra Wójcik, Grzegorz Skałka, Magdalena Pawłowicz oraz fotograf Marcin Łobaczewski. Druk książki zlecono Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytutowi Technologii Eksploatacji w Radomiu. Druk wystawy zlecono firmie Artigraf Tomasz Fijałkowski z Warszawy. Projekt koordynował Zespół ds. Promocji i Mediów RDLP w Radomiu.

Tematyka wystawy i publikacji objęła następujące zagadnienia: 1) Terror komunistyczny po zakończeniu II wojny światowej. Tereny i osady leśne jako miejsca kluczowe dla organizacji podziemnych; 2) Przywiązanie leśników do idei niepodległości – udział w II Konspiracji jako naturalna konsekwencja działalności podziemnej prowadzonej w czasie II wojny światowej; 3) Lasy Ziemi Radomskiej i Ziemi Świętokrzyskiej jako arena walki o niepodległość i suwerenność Polski;4) Niezłomni z lasów – bohaterscy leśnicy przeciw zbrodniczemu systemowi.

Publikacja licząca 191 stron pt. „Leśni Niezłomni. Opowieść o walce, ofierze i pamięć” składa się z następujących części: Wprowadzenie Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych; Słowo wstępne dyrektora RDLP w Radomiu; Wojna i las; Terror i opór; Niezłomni z lasu; Pamięć i dziedzictwo; Bibliografia. Zawiera współczesny i archiwalny bogaty materiał fotograficzny. Publikacja opisuje walkę o niepodległość Polski z udziałem leśników w czasie II wojny światowej i tuż po niej. Przybliża sylwetki najbardziej zasłużonych w walce leśników, opisuje ich losy w czasie II wojny światowej i w okresie panowania w Polsce komunizmu. W publikacji znalazły się także wypowiedzi leśników z RDLP w Radomiu i jej nadleśnictw, szczególnie zasłużonych dla czczenia pamięci o walkach o wolność Polski (na potrzeby publikacji i wystawy wytypowano i przeprowadzono profesjonalne sesje zdjęciowe w studiu i terenie z udziałem siedmiu narratorów). Wykonano również reportaże z uroczystości patriotycznych, które wykorzystano w projekcie.

Wystawa składa się z 20 plansz rozmieszczonych na 10 obustronnych stelażach. Ma formę mobilną i będzie mogła być prezentowana przy okazji różnorodnych wydarzeń o charakterze patriotycznym czy świąt narodowych oraz rocznicowych. Publikacja będzie mogła być rozprowadzana np. w placówkach oświatowych czy wśród stowarzyszeń i instytucji zajmujących się kultywowaniem pamięci o ważnych wydarzeniach narodowych i państwowych.

Podczas wydarzenie uczestnicy konferencji otrzymali publikację „Leśni Niezłomni. Opowieść o walce, ofierze i pamięci”.

Projekt powstał w związku z jubileuszem 100-lecia Lasów Państwowych i został wsparty przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych i dofinansowany przez Centrum Informacyjne Lasów Państwowych.