25 listopada 2024 roku w Domu Kultury w Stromcu otwarto wystawę pt.: „Ochrona przyrody i zrównoważona gospodarka leśna w Puszczy Stromieckiej w stulecie urodzin Profesora Ryszarda Zaręby”.

Profesor Ryszard Zaręba (1924-1994) był leśnikiem, naukowcem i nauczycielem akademickim. Był jednym  z najwybitniejszych współczesnych polskich leśników, naukowcem w pełni oddanym ochronie lasów i rodzimej przyrodzie. Profesor był doskonałym znawcą kompleksów leśnych i ich historii, szczególnie w okolicach Radomia oraz wychowawcą wielu roczników studentów Wydziału Leśnego SGGW.

Profesor Ryszard Zaręba opublikował 185 prac naukowych i popularnonaukowych: artykułów, monografii, w tym najbardziej znanej „Puszcze, bory i lasy Polski”, skryptów, podręczników i materiałów konferencyjnych. Głównym nurtem badawczym, którym zajmował się Profesor była geobotanika i fitosocjologia, historia lasów i leśnictwa oraz ochrona przyrody.

Profesor Ryszard Zaręba jest także autorem i współautorem ponad 200 różnego rodzaju dokumentacji, ekspertyz, opinii i recenzji, z czego szczególne miejsce w tej grupie zajmują dokumentacje projektowanych rezerwatów przyrody. Przyczynił się do utworzenia ponad setki takich dokumentów, w tym opracował dokumentację projektową wszystkich rezerwatów przyrody w Puszczy Stromieckiej. Opracował bądź współuczestniczył w sporządzeniu wielu planów urządzania rezerwatów leśnych. Jest autorem dokumentacji do utworzenia Kozienickiego Parku Krajobrazowego. Szczególne zasługi położył na polu dokumentowania historii Puszczy Kozienickiej i  Stromieckiej.

Jego działalność była wielokrotnie doceniana. Profesor aktywnie działał w Komitecie Nauk Leśnych Polskiej Akademii Nauk, był członkiem Polskiego Towarzystwa Leśnego, Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa,  Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego, Rady Naukowej Ligi Ochrony Przyrody, Wojewódzkiego Komitetu LOP w Radomiu, Rady Naukowej Muzeum Wojewódzkiego w Radomiu. W latach 1986-1990 był członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody. W 1970 roku został uhonorowany nagrodą zespołową Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego, zaś w 1994 roku zdobył indywidualną nagrodę I stopnia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa za całokształt pracy naukowej na rzecz ochrony środowiska.

Profesor Ryszard Zaręba był osobą znaną w regionie radomskim. Jego szczególne zasługi dotyczące historii i ochrony przyrody w obszarze dawnej Puszczy Stromieckiej zostały docenione w 2013 roku, gdy pośmiertnie otrzymał tytuł honorowego obywatela Gminy Stromiec. Jego imieniem w 2004 roku nazwano Kozienicki Park Krajobrazowy, zaś w 2006 roku najokazalszy dąb w Puszczy Stromieckiej otrzymał także jego imię.

Wystawa została zorganizowana przez Nadleśnictwo Dobieszyn w ramach obchodów 100-lecia powstania Lasów Państwowych, a także była kontynuacją konferencji zorganizowanej przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Radomiu dotyczącej działalności Profesora, która odbyła  się w dniach 25-26 września w Puszczy Kozienickiej.

Wystawa odbyła się we współpracy z Gminą Stromiec, której Wójt – Krzysztof Stykowski jako pierwszy zabrał głos podczas uroczystego otwarcia wystawy. W swoim przemówieniu skupił się głównie na przedstawieniu zgromadzonym osobom, walorów przyrodniczych Gminy Stromiec, a także jak ważną osobistością dla Gminy jest postać Profesora Ryszarda Zaręby. Podkreślił, że wystawa jest pierwszą, która została zorganizowana w nowopowstałym budynku Domu Kultury i wyraził nadzieję na kontynuację takich działań wśród mieszkańców naszego regionu.

Następnie zabrał głos Nadleśniczy Nadleśnictwa Dobieszyn Zbigniew Jamróz. Nadleśniczy opowiedział o działalności dydaktyczno-naukowej Profesora Ryszarda Zaręby, zaznaczył jednocześnie, że jako student SGGW w Warszawie miał przyjemność osobiście poznać Profesora Zarębę, jako swojego wykładowcę. Nadleśniczy podkreślił jakie znaczenie ma upamiętnienie postaci Profesora, szczególnie w setną rocznicę obchodów powstania Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe. Właśnie dzięki takim wybitnym przyrodnikom i leśnikom jakim był Ryszard Zaręba, lasy w naszym kraju są gospodarowane od stu lat z poszanowaniem wszystkich ich funkcji, a zasoby leśne są stale powiększane. Działalność naukowa, doświadczenie pracy leśników i wyjście naprzeciw stałym zmianom zachodzącym w ekosystemach leśnych, spowodowanych zarówno działalnością człowieka jak i sił natury są kluczowe, by pozostawić naszym potomkom takie samo bogactwo przyrodnicze jakie otrzymaliśmy od naszych poprzedników.

Z zaproszonych gości głos zabrał także Zastępca Dyrektora ds. ekonomicznych RDLP w Radomiu – Mariusz Sołtykiewicz, który również pełnił funkcję Nadleśniczego Nadleśnictwa Dobieszyn. Jak wspominał w swojej przemowie, dąb im. Profesora Ryszarda Zaręby w leśnictwie Grabowy Las to najpiękniejszy okaz z tego gatunku, jaki widział do tej pory na terenach leśnych naszego kraju. Dyrektor podziękował także emerytowanemu Nadleśniczemu Nadleśnictwa Dobieszyn Janowi Chryzostomowi Czachowskiemu za propagowanie wiedzy o Puszczy Stromieckiej i działalności Profesora Ryszarda Zaręby, podziękowania złożył także obecnemu Nadleśniczemu oraz Wójtowi Gminy Stromiec za organizację wystawy.

Następnie głos zabrał Michał Ziółkowski – Przewodniczący Rady Gminy Stromiec. Przytoczył on fragment zapisków z Uroczystej Sesji Rady Gminy Stromiec z dnia 7 czerwca 2013 roku, na której nadano tytuł Honorowego Obywatela Gminy Stromiec śp. prof. dr. hab. Ryszardowi Zarębie.

Na koniec uroczystego otwarcia wystawy głos zabrał emerytowany leśnik, największy miłośnik historii w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych, autor wielu książek traktujących o historii lasów i leśnictwa, a także były zastępca dyrektora RDLP w Radomiu – Piotr Kacprzak. W swoim przemówieniu przedstawił historię Puszczy Stromieckiej, począwszy od pierwszych wzmianek historycznych na temat Puszczy, które datowane są na XII w. Wspomniał, że w tym okresie zwarte kompleksy leśne porastały większość obszaru obecnego Nadleśnictwa Dobieszyn, tj. od rzeki Radomki, po Pilicę i Wisłę. Było to spowodowane niewielkim w tamtym okresie rozwojem osadnictwa i rolnictwa, które jednak intensywnie się rozwijało na przestrzeni wieków i przyczyniało do uszczuplania zasobów leśnych. Piotr Kacprzak wyjaśnił również zawiłości związane ze strukturą własnościową lasów Puszczy Stromieckiej. Przedstawił różnice w sposobie gospodarowania lasami w czasach panowania królów i książąt oraz zaborów, jak również próbę usystematyzowania gospodarki leśnej w okresie zaboru austriackiego. Piotr Kacprzak przedstawił również zmiany jakimi podlegały struktury administracji Lasów Państwowych na terenie Puszczy Stromieckiej, w odradzającym się po zaborach państwie polskim i tragedii II wojny światowej.

W otwarciu wystawy oprócz leśników z Nadleśnictwa Dobieszyn i pracowników Gminy Stromiec udział wzięli zaproszeni goście: Adam Bolek – Burmistrz Gminy Białobrzegi, Bartłomiej Kowalczyk – Wicestarosta Powiatu Białobrzeskiego, Mariusz Sołtykiewicz – Zastępca Dyrektora ds. Ekonomicznych RDLP w Radomiu,  Michał Ziółkowski – Przewodniczący Rady Gminy Stromiec, Radni Gminy Stromiec, sołtysi sołectw Gminy Stromiec, Michał Skwarczyński – Komendant Powiatowy Policji w Białobrzegach wraz z pracownikami, Arkadiusz Śliwa – Dyrektor Domu Opieki Społecznej w Niedabylu, strażacy ochotnicy z terenu Gminy Stromiec, dyrektorzy szkół podstawowych na terenie Gminy Stromiec, pracownicy zakładów usług leśnych pracujących w Nadleśnictwie Dobieszyn, przedstawiciele inicjatyw i stowarzyszeń z terenu Gminy Stromiec i Białobrzegi.

Na koniec zaproszeni goście mogli zwiedzić wystawę i porozmawiać z leśnikami z Nadleśnictwa Dobieszyn. Wystawa zakończyła się wspólnym poczęstunkiem przygotowanym  przez pracowników Gminy Stromiec i Nadleśnictwa Dobieszyn.

Wystawa pozostanie otwarta do zwiedzania przez grupy zorganizowane dzieci i młodzieży ze szkół z obszaru Gminy Stromiec do dnia 13 grudnia 2024 r.