Aktualności
Cięcia sanitarne a kornik ostrozębny w lasach Nadleśnictwa Dobieszyn
Jeszcze do niedawna kornik ostrozębny w lasach na terenie naszego kraju był prawdziwą rzadkością. Pierwsze masowe pojawy tego chrząszcza odnotowana w 2015 roku na terenach województwa lubelskiego. Od tego czasu rozprzestrzenił się w całym kraju, powodując zamieranie zarówno pojedynczych drzew, jak również ich kęp czy całych drzewostanów.
Kornik ostrozębny to niewielki owad, który zasiedla osłabione sosny, żywiąc się ich drewnem. Na skutek zmian klimatycznych, które mają miejsce na przestrzeni ostatnich lat (wystąpienia ekstremalnie wysokich temperatur oraz zmniejszenie ilości opadów atmosferycznych) mamy do czynienia z obniżeniem poziomu wód gruntowych. Sosna zwyczajna, która wytwarza system korzeniowy – palowy, szczególnie mocno cierpi na skutek tych zmian. Osłabione w ten sposób drzewa, wyjątkowo szybko zasiedlone są przez różne patogeny, w tym korniki. Dodatkowo wzrost średniej rocznej temperatury powietrza, stwarza dogodne warunki do namnażania się korników praktycznie przez cały okres wegetacyjny.
Zasiedlone przez korniki ostrozębne drzewa stopniowo zamierają. W początkowym etapie jest to widoczne poprzez więdnące gałęzie, matowienie igieł, a w końcowym etapie żółknięcie i rdzewienie oraz opadanie igliwia. Ze względu na fakt, że korniki zasiedlają właśnie korony drzew w początkowym etapie ich wykrycie jest bardzo trudne. Dopiero widocznie przebarwione igły są sygnałem dla leśników, by drzewa jak najszybciej usunąć. Wycinanie drzew zasiedlonych oraz w bliskim ich sąsiedztwie to jedyny sposób na zwalczanie tego wyniszczającego nasze lasy owada.
Ważnym elementem zapobiegania nadmiernemu zamieraniu drzew spowodowanemu żerowaniem kornika ostrozębnego jest właściwe i terminowe wykonywanie cięć rębnych w drzewostanach sosnowych. W pierwszej kolejności bowiem korniki ostrozębne zasiedlają sosny dojrzałe w wieku powyżej 80 lat. Wycięcie drzewostanu już wyniszczonego przez kornika, powoduje, że surowiec drzewny jest dużo gorszej jakości technicznej, korniki bowiem są wektorem powodującym szarą zgniliznę drewna. W miejscach gdzie wycięto drzewa i jest to możliwe, sadzone jest nowe pokolenie drzewostanu z udziałem drzew liściastych. Taka przebudowa może w przyszłości być remedium na masowe zamieranie drzewostanów jednogatunkowych.
Kornik ostrozębny atakuje również drzewostany młodsze, a także mocno prześwietlone, osłabione przez czynniki atmosferyczne, takie jak wiatr czy rosnące na skrajach dróg. W drzewostanach gdzie nie zaplanowano rębni, a mamy już do czynienia z zasiedleniem drzew przez korniki, stosuje się cięcia sanitarne. Wszędzie tam, gdzie występuje możliwość zagrożenia trwałości lasu na skutek nadmiernego działania patogenów takich jak korniki lub jemioła, leśnicy zobligowani są do natychmiastowych działań. Cięcia sanitarne ograniczone są zazwyczaj do wycięcia niewielkiej liczby drzew, jednak w przypadku gradacji, pożaru czy huraganu, niezbędnym jest wycięcie większej powierzchni lasu, gdzie wystąpiły zniszczenia.